Ataxie is eerder een symptoom dan een ziekte, die kan worden gedefinieerd als algemene gebrek aan coördinatie. Op het eerste gezicht lijkt ataxie op spierzwakte. Het probleem ligt echter in het sensorische zenuwstelsel. Motorische zenuwen en de kracht van de patiënt worden niet beïnvloed.
Hoe ziet ataxie eruit?
Klanten omschrijven hun hond vaak als bedwelmd. Symptomen kunnen in de loop van de tijd plotseling of geleidelijk verschijnen.
Enkele van de algemene symptomen van ataxie zijn:
- Wobbiness
- Leunen, zwaaien of omvallen
- Wandelen in cirkels
- Slepen met voeten en struikelen
- Staan met de voeten wijd uit elkaar voor balans
- Verminderde eetlust, misselijkheid of braken
In sommige gevallen kan er sprake zijn van een kanteling van het hoofd. Abnormale oogbewegingen kunnen ook optreden bij bepaalde vormen van ataxie.
Elke hond die tekenen van ataxie vertoont, moet onmiddellijk door een dierenarts worden onderzocht
Er zijn drie soorten ataxie
1. Vestibulaire ataxie
Het vestibulaire systeem bestaat uit de hersenstam en het binnenoor. Het is verantwoordelijk voor het interpreteren van hoe het lichaam van de hond is georiënteerd ten opzichte van de rest van de wereld, en coördineert vervolgens de beweging als reactie. Vestibulaire ataxie veroorzaakt klassiek een kanteling van het hoofd, hoewel andere symptomen vaak ook aanwezig zijn.
Dit type ataxie wordt verder geclassificeerd door welk deel van het vestibulaire systeem erbij betrokken is:
- Centrale vestibulaire ataxie (hersenstam is aangetast) – Deze honden hebben doorgaans een veranderde mentale toestand (bijv. slaperigheid). Bekende voorbeelden zijn hersentumoren, vasculaire accidenten, infecties en toxiciteit.
- Perifere vestibulaire ataxie (binnenoor is aangetast) – Honden kunnen hangen aan één kant van hun gezicht (syndroom van Horner) als gezichtszenuwen zijn aangetast. Voorbeelden hiervan zijn midden- of binnenoorontstekingen en idiopathische vestibulaire aandoeningen, die typisch voorkomen bij geriatrische honden.
2. Cerebellaire ataxie
Het cerebellum is het deel van de hersenen dat verantwoordelijk is voor het coördineren van fijne motorische bewegingen. Honden kunnen er normaal uitzien als ze rusten, maar trillingen treden op als ze opstaan. Lopen onthult een abnormale manier van lopen met zeer overdreven passen.
Het belangrijkste voorbeeld is cerebellaire hypoplasie, dat is wanneer het cerebellum zich niet goed vormt tijdens de ontwikkeling van de foetus. Dit kan het gevolg zijn van blootstelling aan bepaalde virussen of toxines in de baarmoeder, genetische factoren of soms idiopathisch (wat betekent dat er geen verklaring is gevonden).
3. Proprioceptieve ataxie
Proprioceptie is bewustzijn van waar hoofd, lichaam en benen zich in de ruimte bevinden. Het vertrouwt op berichten van sensorische receptoren in skeletspieren, pezen en gewrichtskapsels die langs het ruggenmerg kunnen reizen. Proprioceptieve ataxie verschilt van vestibulaire en cerebellaire ataxie omdat de symptomen optreden vanaf de nek naar beneden (het hoofd is niet aangetast). Honden kunnen hun tenen slepen zonder te beseffen wanneer hun voeten "geknokkeld" zijn.
Proprioceptieve ataxie is altijd het gevolg van compressie of beschadiging van het ruggenmerg, wat van invloed is op de manier waarop sensorische informatie kan worden overgedragen. Voorbeelden zijn trauma, ontsteking, zenuwdegeneratie en tumoren.
Welk type ataxie is het?
Een zorgvuldige beoordeling van de symptomen van uw hond helpt uw dierenarts erachter te komen welk type ataxie hem treft. Door te identificeren waar het probleem zich bevindt, worden de mogelijke oorzaken van de ataxie van uw hond beperkt. Het helpt ook om te bepalen welke diagnostische tests het nuttigst zijn, welke behandelingen nodig kunnen zijn en hoe groot de kans is dat uw hond volledig herstelt.
| Mogelijke oorzaken | Veelvoorkomende symptomen | ||
| Vestibular |
Centraal (hersenstam) |
tumor beroerte of hersenbloeding bacteriële, virale of schimmelinfectie immuungemedieerd stofwisselingsstoornissen toxiciteit thiaminedeficiëntie hypothyreoïdie |
hoofd naar één kant gekanteld leunend, vallend, rollend in cirkels lopen abnormale oogbewegingen slaperigheid (centraal) Syndroom van Horner (randapparatuur) |
|
Randapparatuur (binnenoor) |
ontsteking van het binnenoor idiopathisch (geen oorzaak gevonden) hypothyreoïdie |
||
| Cerebellair |
cerebellaire hypoplasie (meestal erfelijk bij honden) besmettelijk (bijv. hondenziekte, Rocky Mountain Spotted Fever) degeneratieve ziekten (bijv. cerebellaire abiotrofie) opruiend (bijv. GME) primaire of secundaire tumor traumatisch letsel toxiciteit |
overdreven ledemaatbewegingen trillingen (hoofd, lichaam, benen) brede stand in achterbenen |
|
| Proprioceptief |
schade aan het ruggenmerg: traumatisch letsel ziekte van de tussenwervelschijf (IVDD) degeneratieve myelopathie fibrocartilagineuze embolie (FCE) tumor |
symptomen alleen vanaf de nek naar beneden (hoofd is niet betrokken) voeten kruisen elkaar tenen slepen voeten "knokkel" over |
|
GME: granulomateuze meningiencephalomyeolitis
Zie ook: Ataxie bij katten – definitie, oorzaken en behandeling (antwoord dierenarts)
Hoe komen dierenartsen erachter wat ataxie veroorzaakt?
1. Neem een grondige geschiedenis:
- Zijn de symptomen van uw hond plotseling of geleidelijk ontstaan?
- Heeft uw hond een verwonding opgelopen?
- Welke voeding(en) eet je hond?
- Slikt uw hond medicijnen of supplementen?
- Is er een kans dat je hond in het afval of andere mogelijke giftige stoffen terecht is gekomen?
2. Observeer de bewegingen van uw hond
Het kan handig zijn als je thuis een video kunt maken van het gedrag van je hond, maar dat is niet nodig.
3. Doe een volledig onderzoek
- Regulier lichamelijk onderzoek
- Neurologisch onderzoek waarbij specifieke zenuwfuncties worden beoordeeld
4. Diagnostische testen
Afhankelijk van hun bevindingen kan uw dierenarts een van de volgende aanbevelingen doen:
- Bloedonderzoek en urineonderzoek
- Röntgenfoto's (met of zonder contrastkleurstof)
- Computed tomography (CT)-scan
- Magnetic Resonance Imaging (MRI)-scan
- Analyse van cerebrospinale vloeistof (CSF)
Ze kunnen ook voorstellen om uw hond door te verwijzen naar een dierenarts-neuroloog. Het is belangrijk om te beseffen dat dit een aanzienlijke financiële verplichting kan betekenen. Neurologen maken vaak gebruik van geavanceerde beeldvorming (CT, MRI), waarvoor algemene anesthesie nodig is, en sommige neurologische aandoeningen vereisen langdurige behandeling met dure medicijnen.
Hoe wordt ataxie bij honden behandeld?
De behandeling van ataxie hangt af van wat de symptomen veroorzaakt. Sommige aandoeningen, zoals idiopathische vestibulaire ziekte, vereisen gewoon ondersteunende zorg in afwachting van het verdwijnen van de symptomen. Dit kan inhouden dat u uw hond beperkt tot een veilige en comfortabele locatie, hem helpt lopen en medicijnen gebruikt om misselijkheid te beheersen. Intraveneuze (IV) vloeistoftherapie is soms nodig om de hydratatie te behouden en medicatie toe te dienen als dit niet via de mond kan worden gegeven.
Andere vormen van ataxie kunnen een ziekenhuisopname, operatie of medicatie vereisen. De behandeling kan van korte of lange duur zijn, afhankelijk van de aandoening die wordt behandeld.
Sommige aandoeningen kunnen niet worden genezen, bijvoorbeeld cerebellaire hypoplasie. Gelukkig is dit geen pijnlijke aandoening en wordt het na verloop van tijd niet erger.
Zal mijn hond herstellen van ataxie?
Prognose hangt af van de oorzaak van ataxie en varieert sterk. Van sommige honden kan worden verwacht dat ze volledig herstellen. Anderen kunnen helaas langdurige symptomen hebben, bezwijken aan hun ziekte of hun kwaliteit van leven kan zodanig worden aangetast dat humane euthanasie de vriendelijkste optie is.
Uw dierenarts kan u meer specifieke verwachtingen geven op basis van de toestand van uw hond.
