De blauwe ara, of Spix's ara, inspireerde de vogel Blu in de film Rio, een verhaal over een gedomesticeerde vogel die op avontuur gaat in Rio de Janeiro. Maar is de film de enige plek waar we deze prachtige vogel ooit nog zullen zien?
Helaas worden verschillende soorten ara's bedreigd, met als belangrijkste bedreiging het verlies van leefgebied en de huisdierenindustrie. Maar er is licht aan de horizon.
22 jaar lang was de blauwe ara uitgestorven in het wild. Nu,zijn we blij te kunnen melden dat de blauwe ara terugkeert naar het wild in Brazilië,dankzij de inspanningen van tientallen wetenschappers en lokale inheemse volkeren. Hoera!
Het is opwindend om een gevoel van hoop voor vogels te voelen. Toch zijn ze nog niet uit het bos.
Alles over de ara
De papegaaienfamilie Psittacidae omvat alles van parkieten tot veel grotere vogels, waarvan de ara de grootste is. Deze prachtige vogels staan bekend om hun levendige verenkleed, langwerpige staarten en het vermogen om met mensen te communiceren.
Ara's leven in Zuid-Amerika en Mexico en worden beschreven als papegaaien uit de Nieuwe Wereld. Ze komen meestal voor in regenwouden, hoewel kleine populaties in andere habitats voorkomen.
Ara's smullen zich voornamelijk van heerlijk fruit en noten. Soms eten ze aarde om zout aan hun dieet toe te voegen en hun maag te ontlasten van de zuurgraad van de vrucht. Ze hebben krachtige snavels, geschubde tongen en lange klauwen om hen te helpen hun voedsel open te breken en in hoge regenwoudluifels neer te strijken voor een goede nachtrust.
De betoverende blauwe vogel
Er zijn meer dan 350 soorten papegaaien, maar slechts ongeveer 20 hiervan zijn ara's.
De Spix's ara (Cyanopsitta spixii) is een type met schitterend gekleurd blauw verenkleed. Net als andere ara's is het gezicht van de Spix veerloos en worden de veren van de vogel lichter naarmate hij ouder wordt. Het is inheems in Brazilië en duurt 30 tot 40 jaar in het wild.
In tegenstelling tot andere ara's heeft de Spix's ara echter specifieke fysieke verschillen die hem onderscheiden van andere ara's, daarom krijgen ze hun eigen classificatie.
De Spix's ara is relatief klein in vergelijking met andere ara's, met een gewicht van slechts 11 ons. Zijn kleine gest alte leverde hem de bijnaam "Kleine blauwe ara" op.
Op de rand van uitsterven
De Spix's ara heeft een lange, voortdurende strijd tegen uitsterven gevoerd. Maar waarom? Er zijn een paar redenen, maar de drie belangrijkste hebben te maken met territorium, leefgebied en de huisdierenindustrie.
Minimaal territorium
Eerlijk gezegd is de Spix' ara altijd een zeldzaam ras geweest. In 1824 merkte Von Spix (de man naar wie de vogel is vernoemd) op dat de soort "zeer zeldzaam" was. De populatie van de soort was al klein en verspreid voordat het een populair huisdier werd.
Habitatvernietiging
Met al een minimaal territorium kreeg de Spix' ara te maken met een ander probleem: woestijnvorming.
De Spix's ara leeft in een uniek gebied van Brazilië genaamd de Caatinga, wat 'wit bos' betekent. Dit gebied is een semi-aride gebied. Het regent maar 3 à 4 maanden per jaar. Als het regent, v alt er veel regen, waardoor het land de rest van het jaar voldoende water heeft.
Dit betekent echter ook dat het land zeer kwetsbaar is. In plaats van met het land te werken, maakten mensen het land vrij om te bewerken. Vee overbegraasde en putte de bodem en natuurlijke vegetatie uit, waardoor de Spix's ara niets meer te eten had.
Dierenindustrie
We houden van onze huisdieren, maar de huisdierenindustrie heeft net als elke andere sector gebreken. Meer mensen willen exotische huisdieren, en dat betekent dat dieren uit het wild moeten worden verwijderd naar ongeschikte omgevingen.
Omdat deze vogel zo klein is in vergelijking met andere ara's, werd de vogel een handig en veelgevraagd exotisch huisdier. Brazilië stelde het vangen van de Spix' ara in 1967 strafbaar. Toch weerhield deze wet stropers er niet van om ze te vangen en te verkopen in de illegale handel in wilde dieren.
Er is geen twijfel dat ara's mooi zijn, maar ze dienen een veel groter doel in het regenwoud dan in iemands woonkamer. Hun dieet maakt deel uit van wat ara's van vitaal belang maakt voor het ecosysteem van het regenwoud. Door zaden over het regenwoud te verspreiden, stimuleren ara's nieuwe boomgroei en biodiversiteit.
Herintroductie is riskant
Het regenwoud heeft ara's nodig en wetenschappers werken er hard aan om deze vogels opnieuw in het wild te introduceren. Maar herintroductie brengt risico's met zich mee.
Dieren die in gevangenschap worden gefokt en grootgebracht, missen de waardevolle vaardigheden die ze doorgaans in het wild leren. Deze vaardigheden worden van de ene generatie op de andere doorgegeven, zoals het vinden van de beste plekken om te eten, koel blijven van de middaghitte en roofdieren ontwijken.
Maar dat is moeilijk te bereiken voor dieren die in gevangenschap worden gefokt. Het aanleren van deze unieke vaardigheden kost jaren om te bereiken. Soms is het bijna onmogelijk. Er is altijd een gat wanneer mensen dieren moeten leren hoe ze wild moeten zijn.
Braziliaanse pogingen tot herbevolking
Dit is niet de eerste poging om de Spix's ara opnieuw in het wild te introduceren, en het zal zeker niet de laatste zijn.
In 2020 kondigde de Association for the Conservation of Threatened Parrots haar financiering aan voor het herintroduceren van 52 Spix's ara's in het wild. De vogels zouden in 2021 worden vrijgelaten nadat ze enige tijd hadden gekregen om zich aan hun nieuwe omgeving aan te passen.
De release mislukte echter vanwege controverse met de oprichter van de groep, Martin Guth. Mensen vonden het niet leuk dat hij een privécollectie van bedreigde vogels beheerde en beweerden dat zijn inspanningen de vogels dichter bij uitsterven brachten.
Terug naar de Wildernis
Nu probeert de blauwe ara opnieuw zijn vleugels uit in het wild. Acht vogels werden vrijgelaten in juni 2022 en er staan nog 12 vogels gepland voor vrijlating in december 2022. Deze vogels werden verkozen tot meest kansrijke vogels na de papegaaienschool.
Deze vogels zullen geen oudere ara's hebben om van te leren zoals hun voorouders. Ze zullen hun best moeten doen op onbekend terrein.
Gelukkig zijn ze niet de enigen. Een faciliteit in Bahia dient als papegaaienschool om toekomstige blauwe ara's te helpen. Hier leren de blauwe ara's hoe ze een papegaai moeten zijn, inclusief het opbouwen van hun vliegspieren en interactie met andere papegaaien.
De groep zal ook andere wilde papegaaien hebben om mee samen te zwermen, zoals de Illiger's Blue-Winged Macaw. Deze ara's hebben vergelijkbare overlevingsgewoonten en trokken vroeger losjes samen met de blauwe ara.
Hoe ziet de toekomst van de ara eruit?
De blauwe ara is nog niet uit het bos. Er is nog veel zwaar werk te doen voordat we beweren dat het probleem is opgelost. Toch is de soort nu beter af dan 22 jaar geleden.
Maar het project gaat verder dan de 20 vogels die in het wild worden uitgezet. Bij dit project werkten honderden individuen samen om een verschil te maken voor één soort.
Het belichaamde het hart van natuurbehoud: een wereld voorstellen waarin mens en natuur naast elkaar bestaan en gedijen.
