Ringworm is geen worm of zelfs maar een ongewerveld dier. Het is een schimmelinfectie van de huid en is vernoemd naar het uiterlijk bij mensen, omdat het er vaak rood en schilferig uitziet en een ringvormige vorm heeft. Sommige katten vertonen helemaal geen tekenen, terwijl andere katten kale plekken en haaruitval over hun hele lichaam kunnen hebben, hoewel niet altijd in een ringvormig patroon. Katachtige ringworm is besmettelijk voor mensen, dus je moet voorzichtig zijn als er een ringworm-positieve kat in je huishouden is.
Wat is ringworm?
Ringworm is een algemene term voor een schimmelinfectie van de huid, het haar en de klauwen. De schimmels die verantwoordelijk zijn voor ringworm behoren tot een groep organismen die bekend staat als dermatofyten1Dermatofytose is de medische term die wordt gebruikt om de oppervlakkige schimmelinfectie van de huid te beschrijven. Dermatofyten voeden zich niet alleen met de dode buitenste lagen van de huid, bekend als keratine, maar infecteren ook haar en klauwen, die van hetzelfde eiwit zijn gemaakt. Sommige dermatofyten zijn soortspecifiek, wat betekent dat ze slechts één diersoort infecteren. Anderen kunnen zich verspreiden naar meerdere dieren over een breed scala aan soorten, inclusief mensen. De meest voorkomende soort ringworm die bij katten wordt aangetroffen, Microsporum canis, kan ook worden overgedragen op honden en mensen2 Wanneer een ziekte kan worden overgedragen van een dier op een mens of vice versa, is het aangeduid als zoönose of zoönose.
Wat zijn de tekenen van ringworm?
Ringwormlaesies zijn niet altijd ringvormig bij katten, en sommige gevallen kunnen mild zijn en helemaal geen tekenen vertonen. De huidlaesies zien er meestal schilferig of korstig uit, met haaruitval of kale plekken, meestal op het hoofd, de borst, de voorpoten en langs de bovenkant van de wervelkolom. Meer algemene infecties kunnen zich voordoen als haaruitval of alopecia over een groter deel van het lichaam. Af en toe kan ringworm hun klauwen infecteren en tekenen veroorzaken zoals putjes, ruwheid en schilfering van de huid langs de nagelbasis, wat kan leiden tot misvorming van de klauwen. Perzische katten met ringworm zijn vatbaar voor het ontwikkelen van hobbelige laesies of knobbeltjes op hun huid3
Veelvoorkomende tekenen van ringworm bij katten kunnen zijn:
- Ronde, rode, verheven huidlaesies
- Ronde, verdikte plekken op de huid
- Grijsschilfering nabij de huid
- Crusts
- Papels (kleine verheven puistjes)
- Breekbare, gebroken haarschachten
- Haaruitval
- Jeuk (jeuk)
- Vervormde klauwen
Wat zijn de oorzaken van ringworm?
Ringworm kan worden doorgegeven aan een nieuwe gastheer door direct contact met de schimmel, die afkomstig kan zijn van een besmet dier of persoon, of door besmette voorwerpen en oppervlakken aan te raken. Ringwormsporen zijn vrij winterhard in de omgeving en kunnen tot 18 maanden achter elkaar inactief zijn. Gebruikelijke huishoudelijke voorwerpen die besmet kunnen zijn met schimmelsporen van een geïnfecteerde kat zijn onder meer borstels, voerbakken, meubels en speelgoed. Sommige katten, waaronder katten met een lange vacht, kunnen asymptomatisch blijven (zonder tekenen) maar kunnen de schimmel toch doorgeven aan anderen.
Niet alle blootstellingen leiden echter tot infectie en zijn grotendeels gebaseerd op de hoeveelheid sporenbesmetting in de omgeving en de leeftijd en immuunstatus van individuen. Microtrauma aan de huid en vocht op de huid maken katten vaak vatbaar voor spore-infectie. Een hoge concentratie katten die in een enkel gebied leven, katten in warme en vochtige klimaten, kittens en oudere katten, buitenkatten en katten met een verzwakt immuunsysteem lopen meer risico op infectie. De incubatietijd, de tijd vanaf blootstelling aan klinische symptomen van de ziekte, kan variëren van 7 tot 14 dagen en in sommige gevallen tot 3-4 weken na het eerste contact met de schimmel.
Hoe verzorg ik een kat met ringworm?
Uw dierenarts zal uw kat volledig lichamelijk onderzoeken, met speciale aandacht voor de huid en vacht. In een donkere kamer kan een Wood's lamp, die ultraviolet licht uitzendt, worden gebruikt om te zoeken naar de karakteristieke geelgroene gloed of fluorescentie die sommige ringwormsoorten uitzenden, waaronder M. canis. De Wood's lamp wordt voorzichtig over het haar van uw kat gehaald om te zoeken naar gloeiende plekken. Alleen de haarschachten gloeien. Als een gloeiend gebied wordt gevonden, suggereert dit sterk de aanwezigheid van schimmelsporen. Niet alle soorten ringworm gloeien echter, dus aanvullende tests kunnen nodig zijn om een schimmelinfectie te diagnosticeren.
Uw dierenarts kan haarmonsters nemen en het oppervlak van laesies afschrapen om onder een microscoop te zoeken naar schimmeldraden en sporen. Een nieuwe, ongebruikte tandenborstel kan worden gebruikt om het huidoppervlak van ringwormlaesies voorzichtig te borstelen en te schrapen om te proberen op een schimmelplaat te kweken. Direct onderzoek van schaal en haar onder een microscoop kan in meer dan 85% van de gevallen een infectie diagnosticeren. Het kweken van dermatofyten uit haar- en huidmonsters is een van de meest nauwkeurige manieren om ringworminfecties te diagnosticeren. Een positieve schimmelcultuur kan enkele dagen tot maximaal 3 weken duren, afhankelijk van de groeisnelheid van de sporen.
Er kan een monster worden verzonden voor testen op de polymerasekettingreactie (PCR), wat de aanwezigheid van schimmel-DNA bevestigt, maar het kan geen onderscheid maken tussen levende en niet-levende sporen. Deze test is sneller dan het kweken van sporen, met resultaten in 1 tot 3 dagen. Uw dierenarts wil misschien een biopsie nemen van een verdachte huidlaesie of knobbeltje bij uw kat om te zoeken naar schimmelsporen of andere huidproblemen uit te sluiten, hoewel deze methode meestal niet wordt gebruikt bij routinematige gevallen van ringworm.
Zodra een test positief is voor ringworm, zal uw dierenarts behandelingsopties aanbieden. Bij gezonde dieren zijn ringworminfecties meestal zelfbeperkend en hebben ze geen behandeling nodig, maar het wordt nog steeds aanbevolen om de genezing te versnellen en verspreiding te minimaliseren. De behandeling bestaat meestal uit actuele en systemische therapieën die in combinatie worden gebruikt voor effectiviteit. Topische therapieën kunnen crèmes, zalven, shampoos of dipsauzen zijn. Crèmes en zalven worden rechtstreeks op de getroffen gebieden aangebracht en moeten mogelijk enkele weken tot maanden worden gebruikt om de infectie te verwijderen. Katten kunnen gedurende enkele weken twee keer per week worden gewassen met antischimmelshampoos of kalkzwaveldips totdat de infectie is verdwenen. Haar kan worden geschoren over individuele ringwormlaesies als er maar een paar aanwezig zijn, maar katten met gegeneraliseerde ringworminfecties moeten mogelijk het hele lichaam worden geschoren, omdat dit een beter contact met de lokale therapieën mogelijk maakt.
De behandeling vereist geduld en duurt meestal minimaal 6 weken, maar in sommige gevallen kan het langer duren, afhankelijk van de individuele kat en hun reactie op de therapie. Geïnfecteerde katten kunnen ongeveer 3 weken besmettelijk blijven voor andere katten, honden en mensen, zelfs bij agressieve therapie. Het minimaliseren van blootstelling aan andere huisdieren en mensen is in deze tijd van cruciaal belang. Alle behandelingen moeten worden voltooid zoals voorgeschreven door uw dierenarts, omdat ringworm kan terugkeren als medicijnen niet worden gegeven zoals voorgeschreven of vroegtijdig worden gestopt. Schimmelculturen worden meerdere keren herhaald na het starten van de therapie om de effectiviteit van de medicijnen te waarborgen. Eén negatieve PCR-test en/of één negatieve schimmelcultuur suggereert dat de behandeling succesvol was bij verder gezonde katten. Twee negatieve schimmelkweken met een tussenpoos van 2 tot 4 weken betekenen dat de behandeling succesvol was bij katten met een systemische ziekte.
Vaak voorgeschreven lokale therapieën zijn:
- Miconazol
- Terbinafine
- Clotrimazol
- 2% Chloorhexidine + 2% miconazol shampoo
- Kalkzwavel dips
Orale systemische medicatie omvat:
- Itraconazol
- Terbinafine
Itraconazol is een oraal systemisch antischimmelmedicijn dat goed wordt verdragen door katten zonder giftig te zijn voor hun lever of ontsteking van hun bloedvaten (vasculitis) te veroorzaken. Ketoconazol is een ander oraal antischimmelmedicijn, maar het mag niet bij katten worden gebruikt omdat het anorexia kan veroorzaken.
Aangezien ringworm besmettelijk is voor andere katten, honden en mensen, moet je de omgeving, oppervlakken en voorwerpen die je ringworm-positieve kat heeft aangeraakt, grondig reinigen. Geïnfecteerde haren en roos van uw kat bevatten ringwormsporen die tot 18 maanden in het milieu kunnen blijven en gedurende deze tijd besmettelijk zijn. Als de omgeving niet ook wordt behandeld, kunnen ringworminfecties terugkeren.
Een gemakkelijke manier om infectie onder controle te houden, is door uw kat in een kamer of een deel van uw huis te houden dat gemakkelijk schoon te maken is. Stofzuig en dweil alle ruimtes die toegankelijk zijn voor uw kat minstens één of twee keer per week grondig. Veeg tussen de schoonmaakbeurten alle oppervlakken schoon om organisch materiaal te verwijderen. Een wasmiddel of een verdunde bleekoplossing van 16 vloeibare ounce chloorbleekmiddel op 1 gallon water is voldoende om sporen te doden. Beddengoed kan worden gedesinfecteerd door het te wassen en tapijten kunnen worden ontsmet met shampoo of stoom.
Veelgestelde vragen (FAQ)
Hoe wordt ringworm overgedragen?
Ringworm wordt overgedragen door direct contact met een besmette kat of door het aanraken van besmette oppervlakken en voorwerpen. Ringwormsporen veroorzaken vaak ziekten bij immuungecompromitteerde personen en vereisen meestal microtrauma of vocht op de huid om infectie te krijgen.
Ziet ringworm er bij alle katten hetzelfde uit?
Nee, niet alle katten zullen tekenen van ringworm vertonen. Sommige katten, vooral die met een lange vacht, hebben misschien geen uiterlijke tekenen van ringworm, maar ze kunnen wel de schimmel hebben en deze doorgeven aan andere katten, honden en mensen.
Conclusie
Ringworm is een huidinfectie van katten veroorzaakt door een schimmel die besmettelijk kan zijn voor andere katten, honden en mensen. Sommige katten vertonen mogelijk geen tekenen van de ziekte, terwijl andere katten haaruitval, jeuk en schilfering van de huid kunnen hebben. De diagnose wordt meestal gesteld door een Wood's lamp te gebruiken, schimmelsporen van huidafkrabsels en haarplukken onder een microscoop te observeren en door sporen op een bord te kweken. De behandeling kan bestaan uit lokale en orale therapie, samen met het reinigen van de omgeving om de verspreiding van ringworm te voorkomen.
