Naast een grondige anamnese en lichamelijk onderzoek, is bloedonderzoek vaak een belangrijk onderdeel van een dierenartsbezoek voor uw kattenvriend. Wanneer de resultaten binnenkomen, kunt u zich echter afvragen: wat betekenen deze waarden? Betekent een abnormaal resultaat dat mijn kat ziek is?
In het volgende artikel wordt ingegaan op indicaties voor bloedonderzoek bij katten, uitgevoerde bloedonderzoeken en wat bepaalde waarden uw dierenarts kunnen vertellen over de algehele gezondheid van uw kat.
Waarom hebben katten bloedonderzoek nodig?
Bloedonderzoek wordt om verschillende redenen vaak uitgevoerd bij katten, waaronder:
- Pre-anesthetische screening van gezonde katachtigen: Uw dierenarts kan bloedonderzoek voor anesthesie aanbevelen voor procedures zoals sterilisatie, castratie of tandreiniging. Met pre-anesthetisch bloedonderzoek kan uw dierenarts beter beoordelen of uw huisdier mogelijk een hoger risico loopt op anesthetische of chirurgische complicaties.
- Als onderdeel van een jaarlijks onderzoek: Jaarlijks bloedonderzoek voor uw katachtige kan vervelend of duur lijken als ze zich goed voelen. Jaarlijks laboratoriumwerk is echter belangrijk, vooral bij oudere katten, omdat het kan leiden tot eerdere identificatie en behandeling van chronische aandoeningen, zoals nierziekte of hyperthyreoïdie. De American Association of Feline Practitioners (AAFP) raadt aan om jaarlijks bloedonderzoek te overwegen bij katten vanaf een leeftijd van 7 tot 10 jaar, waarbij de frequentie toeneemt naarmate ze ouder worden.
- Om een kat die zich onwel voelt verder te evalueren: Katten met ziektesymptomen zoals lusteloosheid, gewichtsverlies of veranderingen in eet- of drinkgewoonten moeten verder worden onderzocht door een dierenarts kliniek. Bloedonderzoek is een belangrijk hulpmiddel dat waarschijnlijk door uw dierenarts zal worden gebruikt om mogelijke oorzaken van de symptomen van uw kat te evalueren.
Gemeenschappelijke bloedtesten voor katten
Van parasitaire infecties tot hartaandoeningen en alles daar tussenin, een overvloed aan medische aandoeningen bij katten kan worden gediagnosticeerd met behulp van bloedonderzoek. Veel bloedonderzoeken kunnen worden uitgevoerd voor resultaten op dezelfde dag in uw dierenkliniek. Sommige vereisen echter monsters die naar referentielaboratoria worden gestuurd en het kan enkele dagen duren voordat de resultaten worden ontvangen.
Hoewel er een uitgebreide reeks bloedtesten bestaat voor katachtigen, zijn veelgebruikte bloedtesten die kunnen worden aanbevolen voor uw kat de volgende:
- Volledig bloedbeeld (CBC): Een CBC geeft een evaluatie van rode bloedcellen, witte bloedcellen en bloedplaatjes. Deze test kan bewijs leveren voor de aanwezigheid van verschillende aandoeningen, waaronder bloedarmoede (laag aantal rode bloedcellen), ontstekingsaandoeningen of kanker.
- Bloedchemie-paneel: Een bloedchemie of biochemisch profiel geeft informatie over de functie van meerdere orgaansystemen, evenals eiwitwaarden en bloedglucose.
- Schildkliertesten: Schildkliertesten bij uw kat kunnen de meting van de hormonen T3 (trijoodthyronine), T4 (thyroxine), vrij T4 en TSH (schildklierstimulerend hormoon) omvatten). Kwantificering van deze hormonen wordt gebruikt om te evalueren op hyperthyreoïdie, een veel voorkomende ziekte bij katten van middelbare en oudere leeftijd.
- Symmetrisch dimethylarginine (SDMA): SDMA is een analyt dat informatie geeft over de nierfunctie. Aanhoudend verhoogde SDMA kan worden gebruikt om vroege chronische nierziekte (CKD) bij huisdieren te diagnosticeren, een aandoening die tot 60% van de geriatrische katten treft.
- B-type natriuretisch peptide (BNP) meting: BNP is een marker voor hartaandoeningen die kan worden gebruikt om katten te screenen die risico lopen op hartaandoeningen, katten met ademhalingssymptomen die kan worden veroorzaakt door een hartaandoening of katten die onder algehele narcose gaan.
- SNAP FeLV/FIV-combinatietest: Feline leukemievirus (FeLV) en Feline immunodeficiency virus (FIV) zijn veelvoorkomende oorzaken van infectieziekten bij katten die wereldwijd voorkomen. Volgens de American Association of Feline Practitioners (AAFP) wordt het testen op FeLV en FIV aanbevolen bij het aanschaffen van een nieuwe kat, vóór de eerste vaccinatie voor deze aandoeningen, na blootstelling aan een geïnfecteerde katachtige of wanneer een kat ziek is.
- Heartworm: Heartworm is een parasitaire infectie die schade aan het hart, de longen en de bijbehorende bloedvaten van aangetaste katten kan veroorzaken. Er zijn verschillende testopties die kunnen worden gebruikt om te screenen op hartworm bij katten.
Specifieke laboratoriumwaarden en wat ze betekenen
Veel bloedtesten, zoals die voor FeLV/FIV of hartworm, geven een relatief eenvoudig “positief” of “negatief” resultaat.
De waarden op tests, zoals het CBC- of bloedchemiepaneel, vereisen echter verdere interpretatie door uw dierenarts om te bepalen wat een abnormaal resultaat betekent. Bloedonderzoekwaarden worden beoordeeld als hoog, laag of normaal in relatie tot een referentiebereik dat specifiek is voor de machine die de test uitvoert.
Als uw kat bloedonderzoek heeft ondergaan, zullen de volgende waarden die worden gevonden in een CBC- en bloedchemiepanel waarschijnlijk worden beoordeeld:
CBC
- Hematocriet: Hematocriet is het percentage van het bloed dat is samengesteld uit rode bloedcellen. Een verhoogde hematocrietwaarde bij katten is vaak secundair aan uitdroging. Een laag hematocriet, ook wel bloedarmoede genoemd, kan worden veroorzaakt door bloedverlies (van trauma of parasitaire infecties), verminderde productie van rode bloedcellen (van aandoeningen zoals FeLV, kanker of chronische nierziekte), of verhoogde vernietiging van rood bloed cellen (van infectieziekten, toxines of immuungemedieerde aandoeningen). Hematocriet wordt vaak beoordeeld in combinatie met hemoglobine- en RBC-waarden.
- Witte bloedcellen (WBC): WBC zijn een groep cellen die infecties helpen bestrijden als onderdeel van het immuunsysteem. Specifieke leukocyten gemeten op een CBC omvatten lymfocyten, neutrofielen, monocyten, eosinofielen en basofielen. Een verhoogde WBC-telling kan wijzen op een infectie, ontsteking of kanker.
- Bloedplaatjes: Bloedplaatjes zijn belangrijke cellen die betrokken zijn bij de bloedstolling. Bloedplaatjes kunnen verhoogd zijn bij kanker of inflammatoire aandoeningen. Lage bloedplaatjes zijn daarentegen een veel voorkomende bevinding bij bloedonderzoek bij katten, omdat bloedplaatjes vaak samenklonteren, wat resulteert in een kunstmatig verlaagd aantal. Echte oorzaken van lage bloedplaatjes bij katten zijn infectieziekten zoals FeLV of FIV, feline infectieuze peritonitis (FIP), kanker of andere ontstekingsaandoeningen.
Bloedchemie-panel
- Alanine Aminotransferase (ALT):ALT is een enzym dat vrijkomt na letsel of schade aan de lever. Uw kat kan een verhoogd ALAT hebben als gevolg van een ontsteking, infectie of kanker die de lever aantast. Bovendien veroorzaken aandoeningen zoals diabetes, hyperthyreoïdie, pancreatitis of inflammatoire darmaandoening (IBD) vaak verhoogde ALAT.
- Albumine: Albumine is het belangrijkste eiwit in het perifere bloed. Lage niveaus van albumine kunnen wijzen op gastro-intestinale, nier- of chronische leverziekte, evenals massaal bloedverlies. Hoge niveaus van albumine kunnen optreden bij uitdroging.
- Alkalische fosfatase (ALP): ALP is een enzym dat wordt aangetroffen in de lever, botten en andere weefsels. ALP kan verhoogd zijn bij een leveraandoening, zoals hepatische lipidose of cholangiohepatitis (ontsteking van de lever en de galwegen). Een verhoogde ALP kan normaal zijn bij dieren in de groei.
- Bloedureumstikstof (BUN): BUN staat voor de concentratie van ureum (een afvalproduct geproduceerd door de lever, dat wordt uitgescheiden door de nieren) in het bloed. Oorzaken van een verhoogde BUN zijn uitdroging, nierziekte en maagdarmbloedingen.
- Calcium: Calcium is een belangrijk mineraal dat in het bloed wordt gemeten. Veelvoorkomende oorzaken van verhoogd calcium bij katten zijn kanker en idiopathische hypercalciëmie (verhoogd calcium met een onbekende oorzaak).
- Cholesterol: Cholesterol is een vet dat zowel in de lever wordt gemaakt als uit voedsel wordt opgenomen. Verhogingen van deze waarde kunnen het gevolg zijn van een postprandiaal bloedmonster (afgenomen na een ma altijd), diabetes of pancreatitis. Een laag calciumgeh alte in het bloed kan worden opgemerkt in gevallen van chronische leverziekte of uithongering.
- Creatinine: Creatinine is een afvalproduct dat wordt geproduceerd door spieren en wordt uitgescheiden in de urine. Verhoogde creatinine bij katten wordt gezien bij een verminderde nierfunctie, terwijl lage niveaus van deze waarde kunnen worden gezien bij dieren met een mager lichaam of spierverlies.
- Globulin: Globulines zijn een groep grote eiwitten die in het bloed worden aangetroffen. Verhogingen van deze waarde kunnen het gevolg zijn van uitdroging, chronische ontsteking, kanker of FIP. Lage globulinespiegels kunnen worden gezien bij gastro-intestinale aandoeningen of leverdisfunctie.
- Glucose: Glucose, ook bekend als bloedsuikerspiegel, kan verhoogd zijn bij katten als gevolg van diabetes of hyperadrenocorticisme (ziekte van Cushing), en kan secundair zijn aan de afgifte van epinefrine bij gestreste katten.
- Fosfor: Fosfor wordt voornamelijk aangetroffen in het bot, maar wordt ook aangetroffen in zachte weefsels en bloed. Veelvoorkomende oorzaken van een verhoogd fosforgeh alte bij katten zijn een verminderde nierfunctie en hyperthyreoïdie.
- Totaal bilirubine (Tbil): Bilirubine is een bijproduct dat wordt geproduceerd door de afbraak van rode bloedcellen. Verhogingen van deze waarde kunnen worden gezien als gevolg van leverziekte of hemolytische anemie.
- Totaal eiwit (TP): Deze waarde omvat albumine, globuline en andere eiwitten. Oorzaken voor hoge en lage waarden zijn vergelijkbaar met die voor albumine en globuline.
Conclusie
Kortom, bloedonderzoek is een ongelooflijk nuttig hulpmiddel om de gezondheid van uw kat te evalueren en kan in verschillende situaties worden aanbevolen voor uw huisdier. Als uw kat laboratoriumwerk heeft laten uitvoeren, kunt u verwachten dat uw dierenarts de resultaten van het bloedonderzoek, de geschiedenis en de bevindingen van het lichamelijk onderzoek zal evalueren om te bepalen of abnormale resultaten verdere evaluatie of behandeling vereisen.
